czwartek, 25 kwietnia 2013

Kraska ginie


 

Kraska (Kraska zwyczajna, kraska pospolita, Coracias garrulus), w wielu regionach Polski znana również pod nazwą siwka) jest jednym z najpiękniejszych ptaków Polski i Europy. Śmiało też może konkurować o to miano ze wszystkimi ptakami świata; w końcu gusty są różne i nie wiadomo, któremu gatunkowi przypadłoby zwycięstwo. Jest po prostu cudowna. Wszystkie źródła podają, iż do niedawna była w na terenie naszego kraju ptakiem całkiem pospolitym. Czy ktoś z Was ją kiedykolwiek widział?

foto Christian Svane CC-By-SA-2.5

Ja nie tylko jej nigdy nie spotkałem, ale nawet moja mama, która od dziesiątków lat, a może nawet od zawsze, jest ptakolubem, nie widziała tytułowej ślicznotki. Dlaczego?

Zmiany liczebności kraski w Polsce w latach 1980-2011 (Opracował Andrzej Górski, kliknij aby powiększyć)

Tego ptaka już praktycznie nie ma! Wymarł jak dinozaury. No, jeszcze nie do końca. Ile jest jej w tym roku? 20 par? 30? A ile będzie w następnym? Przy tej dynamice? Jak to się mogło stać, że taki piękny ptak, żaden „szkodnik”, praktycznie wyginął? Dlaczego w tym samym kierunku zmierza wiele gatunków i czym to grozi?

W całej Polsce trwa rzeź starych drzew. Wycina się wielkie drzewa na wsi, by uzyskać miejsce pod uprawy i pozyskać tanie drewno, oraz uniknąć w przyszłości kosztów opieki nad nimi. Wycina się w miastach, by uzyskać parcele pod zabudowę, ogródki, drogi. Wzdłuż dróg wycina się, by wariaci za kierownicą mogli jeździć jeszcze idiotyczniej. Ten ostatni powód jest zresztą kuriozalny, gdyż jednocześnie sądy polskie w prawomocnych wyrokach potwierdzają, iż słup (ale nie drzewo) ma prawo stać nawet na środku ścieżki dla rowerów i jeśli rowerzysta weń uderzy, to ma „złą technikę jazdy” (sic.!). Oczywiście drzewa to nie słupy, i nawet za rowem oddzielającym od pasa ruchu zagrażają. Czy na pewno Polska to kraj Homo sapiens? Że Homo, to wiadomo, ale czy sapiens? Wygląda na to, że nasi dziadowie byli mądrzejsi, gdyż obsadzali drogi i miedze drzewami, a kto miał pieniądze zakładał parki. Czuli przez skórę, że krajobraz pozbawiony drzew źle działa na psychikę ludzką. My to udowodniliśmy naukowo, i co z tego?

Jak cierpią przez to ptaki? Popatrzcie na przekrój tego niezbyt przecież starego, ani też wielkiego drzewa, odsłonięty przez siły natury. Prawdziwy blok mieszkalny. A wyobrażacie sobie wielką topolę, lipę lub inne ogromne drzewo. Ile tam miejsca? Wszystko to znika w zastraszającym tempie, a kraska lubi dość duże i wygodne dziuple. Ten proces wywiera zresztą parcie nawet na gatunki mniej wymagające, gdyż wyparte z jednych miejsc gniazdowania ptaki muszą silniej konkurować o pozostałe, choćby nawet nie były ich wymarzonymi. A po co nam ptaki?



Bodajże Albert Einstein powiedział, że gdy umrze ostatnia pszczoła, ludziom zostanie na ziemi do 4 lat życia. To samo dotyczy pewnie ptaków, i to nawet nie ostatniego z nich. Warunkiem przetrwania człowieka jest zachowanie bioróżnorodności. Dlaczego, nie trzeba tłumaczyć. Wystarczy trochę samodzielnie pomyśleć. Dla tych, którzy są krótkowzroczni, może bardziej interesującą będzie informacja, iż niektóre bogate kraje, by ocenić szybko i wiarygodnie stopień czystości rejonu, skąd chcą kupować ekologiczną żywność, zaczynają po prostu liczyć ptaki i mierzyć różnorodność gatunkową. Im większa, tym czyściej. I nie da się tego sfałszować, jak kwitu z rzeźni, czy zaświadczenia od rolnika. Co z tego, skoro większość przejmuje się lasami zwrotnikowymi, puszczą amazońską, ale wycina wszystkie drzewa w swojej okolicy bez mrugnięcia okiem? A my, którzy wiemy, że jest źle, co mamy robić? Czyż mamy się przykuwać do drzew?

Proponuję na początek, byśmy nie wycinali drzew, gdy kupimy działkę, aby wybudować dom. Byśmy nie budowali nowego, jeśli możemy odremontować lub przebudować stary. Byśmy zawsze w rozmowach ze znajomymi mówili, co myślimy o ich postępowaniu, jeśli jest złe. Byśmy na naszej ziemi wydzielili jakiś fragment całkowicie zarośnięty, a zobaczycie, jak przyciągnie różne zwierzaki. Byście nie strzygli trawników na łyso, nie sadzili drzew i krzewów, które polskim gatunkom są nieprzydatne, jak sumaki i inne wynalazki. Wieszajcie budki lęgowe i dokarmiajcie ptaki zimą. Kraski już nie ocalicie. Aż takim optymistą nie jestem, leczo obym się mylił. Ale może ocalicie Wasze wnuki czy prawnuki. Przesadzam? Spójrzcie jeszcze raz na wykres liczebności kraski. Wiele gatunków ma podobny. A nasz, ludzki, jest wręcz odwrotny. Na razie. Kto ma akwarium, ten wie co się dzieje, gdy zostanie w nim zachwiana równowaga biologiczna. Dzień Sądu albo poważna ingerencja ze strony zatroskanego akwarysty. Tylko, że my na akwarystę nie możemy liczyć, co najwyżej na Sąd Ostateczny. Jeśli zasyfimy swe akwarium powyżej pewnej granicy, będzie za późno. Pomyślcie nad tym w chwili, gdy nie będziecie marzyć o nowym czytniku książek, o jeszcze nowszej komórce, samochodzie czy telewizorze. Próbujcie, choć i tak nie wierzę, by to cokolwiek dało. Zbyt wielu jest tych, którzy nie widzą poza kraniec własnego nosa, a przepaść zauważają dopiero podczas spadania





Wasz Andrew

Europejska kraska w  Kruger National Park w Południowej Afryce, foto Snowmanradio

 Ubarwienie kraski zmienia się wraz z uzyskaniem dojrzałości płciowej i porą roku, rys. Naumann, Naturgeschichte der Vögel Mitteleuropas

 Niebieskie odcienie na skrzydle kraski rys. Albrecht Dürer

24 komentarze:

  1. Piękna jest. Nie miałam okazji jej widzieć.
    My mamy przydomowy lasek to śpiew ptaków i to różnorodnych budzi nas od rana. A ostatnio nawet bażant zachodzi. Podpisuję się pod Twoim apelem obydwoma rękami. Nie niszczmy tego co piękne bo naturalne.))

    OdpowiedzUsuń
  2. Przepiękny ptasior, ale choć mieszkam blisko natury - sarenki często zaglądają mi w okno, to kraski nigdy nie widziałam. A szkoda :(

    OdpowiedzUsuń
  3. Zgadzam się z Tobą w zupełności! My ptaszki musimy się trzymać razem :)

    OdpowiedzUsuń
  4. Co za piękny ptak! Niestety również nigdy go nie widziałem. W swojej okolicy spotykam natomiast bażanty oraz zające. Czasem trafi się nawet lis. Zawsze to coś, ale rzeczywiście nie da ukryć się faktu, że człowiek jest jednym z największych nieszczęść i klęsk spośród wszystkich, jakie spadły na naszą planetę. Szkoda, że tak bezmyślnie doprowadzamy do wymierania kolejnych gatunków zwierząt. Tyle, że jaką część społeczeństwa to obchodzi? Przecież jest tyle ciekawych newsów na temat celebrytów, gwiazd, gwiazdeczek i prowadzonej przez nie plastikowej egzystencji.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Niestety. Nawet duża część (jak duża?) ludzi deklarujących się za dbałością o środowisko na co dzień swym zachowaniem przeczy temu. Ba - nawet "ekolodzy" tak mają, a niektóre ich akcje są wręcz antyekologiczne.

      Usuń
  5. Jeśli chodzi o antyekologiczne akcje ekologów, zgadzam się. Bo pośrednio to właśnie ekolodzy doprowadzili do tego, że sadzenie drzew, (po ich ustawie, dotyczącej zakazu wycinania drzew), na pewno nie wzrosło, a wydaje mi się że nawet spadło; wiadomo przecież, co może spotkać osobę, która bez pozwolenia wytnie swoje własne drzewo. Ludzie zaczęli po prostu bać się sadzić drzewa, bo kiedy będą chcieli je wyciąć będą musieli najpierw udać się do urzędu, prosić o pozwolenie, a przeciętny człowiek unika biurokracji jak ognia, dlatego woli w ogóle nie sadzić drzew. Właściwie to absurdalna sytuacja, żeby człowiek nie mógł wyciąć drzewa, które sam posadził, na swoim własnym terenie.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Och - to i tak jeden z przypadków mniej żałosnych. Dla mnie najbardziej infantylna jest walka z futrami. Rozumiem walkę z zabijaniem dzikich zwierząt na futra, ale te z hodowli? A alternatywa? Sztuczne futro? Jego produkcja dopiero jest prawdziwym ciosem dla środowiska. A "ekologiczne" samochody, żarówki, opony? Mówi się tylko o kosztach użytkowania, a nie o kosztach produkcji, czasie życia i kosztach utylizacji. A firmy "ekologiczne", które sztucznie obniżają czas życia swych produktów? Jest tego cała masa.

      Usuń
  6. Też przyznaję - nigdy nie widziałam, a w okolicy mamy dużo ptaków (ze słowikami i bażantami i sowami). Ptak wygląda piękniej na zdjęciach niż rysunkach. Szkoda, naprawdę szkoda - żeby wyginął.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Niestety lista zagrożonych gatunków nie ogranicza się do kraski. Warto wygooglować i spojrzeć, żeby uświadomić sobie skalę zjawiska.

      A te Twoje okolice to gdzie? Najchętniej to bym te sowy zobaczył, bo bażantów i u nas sporo :)

      Usuń
  7. Śląsk. Mieszkam pod Katowicami. Niegdyś u nas było katastrofalnie, ale teraz środowisko się poprawiło. Dziki podchodzą zimą aż pod ogródki:)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. No - kiedyś mieszkałem po sąsiedzku. Upadek przemysłu spowodował momentalną poprawę środowiska. A Park Gierka jest po prostu super :)

      Usuń
    2. Jesteś ornitologiem?

      Usuń
    3. tak mi się jakoś nasunęło:)

      Usuń
  8. Miejmy nadzieję, że projekty ochronny kraski zaczną przynosić pożądane efekty :)
    Pozdrawiam

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Największym problemem jest brak kompleksowego podejścia do tematu. Wciąż brak "projektu ochrony przyrody'. Co roku jeżdżę do Niemiec, głównie po okolicach między Achterwasser i Bałtykiem, a więc po terenach wiejskich i kurortowych. Świadomość ekologiczna tam większa niż u nas w miastach. Ostatnio widziałem drogę między czterema(!) szpalerami starych drzew (po dwa po każdej stronie -drogi , po obu stronach każdego rowu przydrożnego. A na drodze ekipa, która ich nie wycinała, a pielęgnowała! Był czas, że Niemcy mogli nam zazdrościć dzikiej przyrody. Ale to szybko przeminęło.

      Usuń
  9. Dziś rano ją widzialem nad jeziorem piękny niebieski ptak
    Łagów lubuski

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Aż zazdroszczę. Możesz powtórzyć ten komentarz tutaj:
      http://klub-aa.blogspot.com/2013/04/kraska-ginie.html. Ten blog jest już nieczynny i wszystkie posty zostały skopiowane na nowy. Pozdrawiam serdecznie.

      Usuń
  10. Kraska jest przepiękna, razem z moją koleżanką jest to nasz ulubiony ptak.Chciałabym, żeby przeżyła w Polsce jeszcze chociaż 100 lat, żebym miała szansę ją zobaczyć. Bardzo uderzyła mnie również historia gołębia wędrownego.Straszne rzeczy...

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Też bym tak chciał, ale jestem realistą. U mnie w okolicy doszło do tego, że zamiast kosiarek używa się Roundupu.
      Możesz powtórzyć ten komentarz tutaj:
      http://klub-aa.blogspot.com/2013/04/kraska-ginie.html. Ten blog jest już nieczynny i wszystkie posty zostały skopiowane na nowy. Pozdrawiam serdecznie.

      Usuń

Czytamy wnikliwie każdy komentarz i za wszystkie jesteśmy wdzięczni. Zwłaszcza za te krytyczne. Jeśli chcesz o czymś porozmawiać, zapytać, zwrócić uwagę na błąd, pisz śmiało. Każda wypowiedź, zwłaszcza na temat, jest przez nas mile widziana. Nie odrzucamy komentarzy anonimowych, jeśli tylko nie naruszają prawa. Można zamieszczać linki do swoich blogów i inne, jeśli nie są ewidentnym spamem. KOMENTARZE UKAZUJĄ SIĘ DOPIERO PO ZATWIERDZENIU przez nas :)